Jaap Min
Stilleven (zonder titel)
Over het schilderij
In dit indrukwekkende stilleven laat Jaap Min zien hoe alledaagse vormen kunnen uitgroeien tot monumentale symbolen. De vruchten en vaten lijken op te lichten vanuit een diepte van aardse tonen, opgebouwd in zware lagen verf die de kracht van het materiaal voelbaar maken. De donkere achtergrond, doortrokken van blauw en bruin, verleent het werk een bijna sacrale rust. Mins penseelvoering is krachtig en trefzeker, zijn kleurgebruik ingetogen maar geladen. De invloeden van het expressionisme klinken door in de nadruk op gevoel en innerlijke beleving, terwijl de warme, soms verrassend heldere kleuraccenten doen denken aan het fauvisme. Het resultaat is een compositie die zowel aards als spiritueel is: een ode aan de eenvoud van het bestaan, gezien door de ogen van een schilder die in elk voorwerp een ziel zag. Dit werk belichaamt wat Jaap Min uniek maakt: de stilte laten spreken, het alledaagse verheffen tot iets universeels.
Over de kunstenaar
Jaap Min werd geboren in het kunstenaarsdorp Bergen, waar hij opgroeide in een warm, katholiek gezin. Zijn eerste stappen in de schilderkunst zette hij als leerling-huisschilder bij Jaap Leijen, maar al snel raakte hij gefascineerd door de kunstenaars die in die tijd in Bergen werkten. De ontmoeting met Matthieu Wiegman, een sleutelfiguur van de Bergense School, bleek beslissend. Op Wiegmans advies koos Min voor het kunstenaarschap. Zijn vroege werk kreeg lovende recensies. Toch waren het moeilijke jaren, en Min verdiepte zich verder door contacten met Limburgse kunstenaars als Jan Grégoire en Edmond Bellefroid. Dankzij de steun van zijn mecenas Rein Valkhoff kon hij studeren aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Daar kreeg hij les van invloedrijke docenten zoals Johannes Jurres en Heinrich Campendonk, die hem de principes van monumentale kunst bijbracht. Min ontwikkelde een stijl die geworteld bleef in de spirituele kracht van de Bergense traditie, maar met een eigen, ingetogen expressie. Zijn schilderijen tonen vaak krachtige vormen, sobere lijnen en een warm, doorleefd coloriet. Hoewel zijn werk verwant is aan het expressionisme, met zijn nadruk op innerlijke beleving en emotie, verraadt het ook invloeden van het fauvisme in het gebruik van zuivere, vaak verrassend heldere kleuren. Die combinatie van kracht en rust maakt zijn oeuvre herkenbaar en uniek. Tijdens de oorlogsjaren hield hij zich ver van propaganda en sloot hij zich niet aan bij de Kultuurkamer, ondanks de consequenties. Zijn werk ademt een diepe verbondenheid met mens, geloof en landschap – thema’s die hij zijn leven lang trouw bleef. Vandaag de dag wordt Jaap Min gezien als een schilder die met vaste hand en stille bezieling de geest van Bergen wist te vangen: krachtig in eenvoud, religieus zonder dogma, en tijdloos in expressie. Zijn oeuvre is te zien en te beleven: In Museum Belvédère in Heerenveen, waar in 2019 een overzichtstentoonstelling liep met circa zeventig werken van Min – van landschap en stilleven tot religieuze voorstellingen. In de collectie van het Van Abbemuseum in Eindhoven, waar documentatie en studies over Min worden bewaard – een erkenning van zijn blijvende museale waarde.