Juul Neumann
Abstracte compositie no. 28
Over het schilderij
Dit verticale schilderij toont een dynamische abstracte compositie van scherpe kleurvlakken en sierlijk slingerende lijnen op een donkere achtergrond. Het oog wordt meteen naar het grote, witte, onregelmatig veelhoekige vlak in het midden getrokken, waarbinnen alle vormen en lijnen zich afspelen. Over het witte vlak lopen meerdere dunne, zwarte, lusvormige lijnen die elkaar kruisen en een ritmisch, bijna kalligrafisch patroon vormen. Onderaan en in het midden snijden enkele strakkere, rechte lijnen deze lussen, waardoor een spanning ontstaat tussen vloeiende en geometrische elementen. Rechts onderin is het schilderij gesigneerd met “juul neumann ’51” naast een klein rond vignet met het nummer “28”, wat op een geabstraheerde compositiereeks duidt. De achtergrond is donkerbruin, waardoor het centrale witte vlak sterk naar voren komt. Binnen die witte vorm liggen enkele krachtige kleuraccenten: een breed rood vlak bovenin, een groot diepdonker (bijna zwart) driehoekig vlak onderin en verspreid vier onregelmatige gele vormen. Het rood en het donkerdriehoekige vlak geven de compositie gewicht, terwijl het geel als lichte, speelse tegenklank fungeert. Een dun rood kader, schuin geplaatst, overlapt deels het witte vlak en versterkt het idee van een ingesloten, maar toch beweeglijke ruimte. De vele kruisingen van de zwarte lijnen suggereren beweging en energie, alsof er in de geometrische “behuizing” een soort dans of trilling plaatsvindt. Het geheel past goed in Neumanns ontwikkeling richting geometrische abstractie in de vroege jaren vijftig, waarin hij kleur en vorm als autonome elementen inzet zonder directe verwijzing naar herkenbare werkelijkheid.
Over de kunstenaar
Julius Hermann Neumann (Juul Neumann) was een Nederlandse schilder en aquarellist die vooral bekendstaat om zijn geometrisch-abstracte werk en bijdrage aan de naoorlogse moderne kunst in Nederland. Neumann begon zijn kunstopleiding onder leiding van Ger Gerrits in Amsterdam, maar was grotendeels autodidactisch. In de jaren rond de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde hij zijn eerste schilderijen samen met collega-kunstenaar Berend Hendriks, waarbij invloeden uit het kubisme duidelijk naar voren kwamen. Na 1945 evolueerde zijn werk sterk richting abstracte composities met een geometrische inslag. Vanaf 1949 noemde hij zijn werken composities en begon hij ze systematisch te nummeren. Typisch voor zijn werk uit die periode is een beperkt palet van primaire kleuren gecombineerd met zwart, grijs en wit, en een uitgesproken aandacht voor ritme en vorm. Neumann was actief betrokken bij verschillende kunstenaarsgroepen, waaronder Vrij Beelden, Creatie en De Onafhankelijken, en nam deel aan belangrijke tentoonstellingen in toonaangevende Nederlandse instellingen zoals het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum in Amsterdam. Zijn oeuvre varieert van landschappen en stadsgezichten in vroegere jaren tot strenger abstracte werken, waarbij de zoektocht naar balans tussen kleur, vorm en ruimte centraal stond.