Johan Dijkstra
Gezicht op het strand bij Lago d'Orta (Italië)
Over het schilderij
Imposante zomerse aquarel van het strand bij Lago d'Orta (Ortameer) in 1959. Het bijzondere van dit werk is dat Johan Dijkstra als Ploeg schilder van het eerste uur, bekendstaat om zijn Groninger landschappen. Niet van Italiaanse. Toch kwam hij regelmatig in Italië. Vermoedelijk via de oud-historicus A.G. Roos, wiens portret hij schilderde, maakte Johan Dijkstra kennis met Ranuccio Bianchi Bandinelli (1900-1975), telg van een oude aristocratische familie uit Siena. Bandinelli was in 1931 benoemd tot bijzonder hoogleraar in de Oudgriekse en Vooraziatische Archeologie. Tussen de beide mannen ontwikkelde zich een vriendschap die, nadat Bandinelli’s in 1933 terugkeerde naar Italië, bleef bestaan. Dijkstra trok in de zomermaanden dikwijls naar het Italiaanse land van o.a. Toscane maar nu dus ook meer noordelijk. Over het Ortameer: Het Lago d’Orta is na de drie grote Italiaanse meren (Lago Maggiore, het Gardameer en het Comomeer) het grootste en populairste meer van Italië. Het meer ligt op iets minder dan driehonderd meter boven de zeespiegel in het noordoostelijke deel van de regio Piëmont, linksonder het Lago Maggiore. Vanuit het Ortameer stroomt het water via de rivier de Nigoglia naar het Lago Maggiore. Rondom het meer liggen verschillende kleine plaatsen en dorpen.
Over de kunstenaar
Johan Dijkstra was een belangrijk Nederlands expressionist. Hij woonde en wekte in Groningen waar hij samen met onder andere Jan Wiegers en Jan Altink oprichter was van de Groninger Ploeg, een bekend schildergezelschap. Hij had grote liefde voor het Groningse landschap. Vanaf 1920 experimenteerde Johan Dijkstra meer met kleur. Hij schilderde een periode in een pointillistische stijl en werd ook sterk beïnvloed door het werk van Vincent van Gogh. Hij reisde veel door het Groninger land en legde het landschap met oogstende boeren vast, maar ook de eeuwenoude kerkjes in de dorpjes. Omstreeks 1925 begon Johan Dijkstra expressionistisch te schilderen, een stijl die Jan Wiegers via zijn contacten met de Duitse expressionist Kirchner in Groningen introduceerde. Dijkstra werkte veel met wasverf, waarbij olieverf werd gemengd met wasbenzine. De verdunde verf droogde snel waardoor ‘laag op laag’ vlot konden worden aangebracht. Ook bleven de kleuren fel, waardoor vernissen overbodig was geworden en de werken een bijzondere matte uitstraling kregen. De werken uit deze jaren, met zijn felle kleuren en vereenvoudigde vormen, tonen Johan Dijkstra’s ontzag voor de Duitse schilders van de Brücke en de Noorse schilder Edvard Munch. Dijkstra zag het Groningse platteland als één zinderende kleurexplosie. Zelfs een modderige landweg met regenplassen schilderde hij in de meest uitbundige tinten paars, oranje, blauw en roze. Na 1930 is zijn meest heftige expressionisme voorbij en gaat Johan Dijkstra werken in een behoudendere stijl die het best kan worden omschreven als ‘verhevigd impressionisme’. Na 1940 zijn geen sporen meer te vinden van het modernisme uit de twintiger jaren.
