Jan Lucas van der Baan
Koolzaadveld in Groningen
Over het schilderij
Expressief geschilderd landschap met koolzaad (brassica napus). Koolzaad is een bekend geel bloeiend landbouwgewas. In het voorjaar, vanaf april, te vinden en te ruiken. Een veld Koolzaad is dan ook een lust voor oog en neus, je ruikt de nectar. Daarmee voor bijen iets om bij te zijn. Imkers brengen hun bijenkasten graag ernaar toe voor een vroege nectarbron, landbouwers stimuleren dat om een goede bestuiving, en daarmee een goede zaadopbrengst te krijgen. De kleur geel heet zelfs "koolzaadgeel". Vermoedelijk betreft het hier een Gronings landschap. Wellicht is het water zelfs onderdeel van het Reitdiep. Mede gezien het expressieve karakter van deze aquarel is het een later werk van Groninger Ploeger Jan van der Baan.
Over de kunstenaar
Jan Lucas van der Baan volgde van 1924 tot 1931 onderwijs aan de Gemeentelijke HBS in Groningen, de school waar het Ploeglid Jan Gerrit Jordens tekenles gaf. Jordens was een groot voorstander van de vrije expressie in het tekenonderwijs. Van der Baan beschouwde Jordens als zijn belangrijkste leraar die van grote betekenis was voor zijn latere ontwikkeling als kunstenaar en leraar. In september 1931 begon Van der Baan zijn studie aan de Academie Minerva waar hij lessen volgde van Franciscus Hermanus Bach en Dirk de Vries Lam. Van der Baan werd in 1941 lid van de De Ploeg. Het door hem ingezonden werk werd niet door alle zittende Ploegleden positief beoordeeld. Sommigen vonden het werk niet vernieuwend genoeg en daarom niet passend in de traditie van De Ploeg. Na de Tweede Wereldoorlog speelde Van der Baan een belangrijke bestuurlijke rol in De Ploeg. Hij was enige tijd secretaris en ook voorzitter. Hij was een der initiatiefnemers van het Grafisch Centrum, dat in 1964 werd opgericht. Met zijn wat academisch ogende sfeervol geschilderd werk uit de periode 1935-1955 week Van der Baan duidelijk af van de uitbundige expressionistische stijl, die zo kenmerkend was voor de meeste Ploegschilders in die dagen. In de jaren zestig werd het kleurgebruik expressiever. Belangrijke onderwerpen voor zijn schilderijen en aquarellen waren het landschap, de stad Groningen en het water.