Jannes de Vries
Boerderij bij Echten (Drenthe)
Over het schilderij
Jannes de Vries was een veelzijdig kunstenaar. Hij was voorzitter van de expressionistische kunststroming De Ploeg, hij had zijn eigen ontwerpbureau, was tekenleraar en schilderde en tekende. Hij wordt het meest gewaardeerd om zijn landschappen in expressionistische stijl. In uitgesproken, felle kleuren en stevige penseelstreken schilderde hij de dorpen op het Groningse en Drentse platteland. In kleurgebruik gaat hij daarbij nog verder dan de ploegleden van het eerste uur. Het fraaie landschap te Echten in Drenthe dat wij hier presenteren is daar een goed voorbeeld van. Het tafereel is rustig. De stilte regeert in het kleine boerendorp. Maar de kleuren zijn zeer uitgesproken. De verf zit heel dik op het doek. Het is deels met het paletmes aangebracht (zie ook de laatste foto). Dit mes was oorspronkelijk bedoeld om kleuren te mengen. Mits goed gebruikt kan het in combinatie met gebruik van het penseel extra dynamiek geven. Overigens werd het schildersmes op bijvoorbeeld academie Minerva als ordinair gezien omdat het veelvuldig door de toeristische straatschilders in het Parijse Montmartre gebruikt werd. Het werk is een lust voor het oog en, mede ook door het flinke formaat, een echte blikvanger. Dit werk was sinds 1960 in bezit van de familie van de vorige eigenaar. Tenslotte kunnen we vermelden dat Jannes de Vries werd geboren in Meppel, vlakbij Echten.
Over de kunstenaar
In 1920 schreef Jannes de Vries zich in voor de Normaalschool voor Tekenleraren in Amsterdam. Hij slaagde voor het diploma hand- en lijntekenen en vertrok naar Parijs, het ‘mekka van de kunst’. Daarna reisde Jannes door naar Rome, Florence en Noord-Afrika. In 1924 vestigde Jannes de Vries zich in Groningen en werd lid van Groninger kunstkring De Ploeg. Hij exposeerde met collega schilders en was enige tijd voorzitter van het kunstgenootschap. Regelmatig ontmoetten ze elkaar bij Blauwborgje, een boerderij gelegen bij het Reitdiep, om er te schilderen. Om inkomsten te generen werd Jannes de Vries parttime tekenleraar op het Stedelijk gymnasium en was daarnaast ook werkzaam als illustrator en reclametekenaar. Mogelijk waren deze drukke werkzaamheden reden om zijn lidmaatschap van De Ploeg in 1927 op te zeggen. Vanwege overspannenheid was Jannes de Vries jaren later genoodzaakt enige tijd te stoppen met schilderen. Tijdens de verplichte rustperiode maakte hij reizen naar Zwitserland, Frankrijk en andere landen. Pas na de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich weer bij De Ploeg aan. Jannes werkte aanvankelijk in een aan Cezanne ontleende vormentaal, die enigszins kubistisch aandoet. Omstreeks 1930 kwam zijn realistische schilderstijl wat dichter bij zijn collega’s van de Groninger Ploeg te liggen, die inmiddels schilderden met een gematigder palet, die het beste kan worden omschreven als ‘verhevigd impressionisme’. Vanaf 1939 hanteerde Jannes Vries een expressievere penseeltoets en koos hij voor een feller kleurgebruik, al maakte hij er ook impressionistisch werk tussendoor. Een opmerkelijk contrast met de andere Ploegleden, die juist behoudender gingen schilderen. In 1966 stopte Jannes de Vries als leraar en had meer tijd om te reizen en te schilderen. Vanaf die tijd koos De Vries zijn kleuren bijna alleen om hun emotionele lading. Hij zette zijn lijnen sterker aan en schilderde met hardere, bijna fluorescerende kleuren. Daarbij gebruikte hij vaak het paletmes. Zijn onderwerpskeuzes sluiten aan bij schilders als Johan Dijkstra en Jan Altink: een kronkelende weg met felrode boerderijen, een opdoemende kerk geschilderd vanaf een lager standpunt of een vergezicht bij het Reitdiep. Zijn werken bevinden zich in diverse particuliere collecties en zijn te zien in het Groninger museum.