Jan Sluijters
Overtoomse sluis te Amsterdam met sneeuw (voor 1925)
Over het schilderij
We zien hier een bijzonder tijdsbeeld. Afgebeeld is het eind van de Overtoom in Amsterdam, met naar links de Amstelveense weg. Jan Sluijters koos voor zijn stadsgezichten meestal onderwerpen die hij niet ver van zijn huis vond, vanaf augustus 1913 tot 1930 woonde hij in de Lomanstraat, die uitkomt op de Amstelveense weg. Rechts ligt de brug over de Schinkel, de Overtoomse Sluis, waarover je richting Surinameplein gaat. Het straatbeeld dat we zien is vrijwel geheel verdwenen. Alleen het donkerbruine huis in het midden (nr. 19) en het hoge lichtbruine huis links daarnaast (nr. 20) staan er nog. Aan de voorkant van die huizen ligt overigens water: de Schinkel. De kade waaraan de huizen liggen is de Sloterkade. Ooit bevond zich hier een ‘overhaal’ of ‘overtoom’, waaraan de Overtoom zijn naam te danken heeft. Alle overige bebouwing die we zien is gesloopt en vervangen. Dat gebeurde met name tijdens een project dat in 1928 begon. Het verkeer werd drukker en daarom werden het eind van de Overtoom en het begin van de Amstelveense weg verbreed en verbeterd. We zien overigens links naast het hoge huis dat de brug over de Schinkel openstaat. Die houten klapbrug stond er tot 1925 waardoor we dus weten dat dit werk voor die tijd is geschilderd. Die houten brug is toen vervangen door een ijzeren, die iets noordelijker werd gebouwd.
Over de kunstenaar
Jan Sluijters sr. was een van de belangrijkste Nederlandse schilders van de eerste helft van de twintigste eeuw. Samen met Leo Gestel en Piet Mondriaan wordt hij beschouwd als een van de vernieuwers die de moderne kunst in Nederland vormgaven. Zijn werk markeert de overgang van het impressionisme naar meer experimentele stromingen zoals het luminisme en het expressionisme. Sluijters werd geboren in ’s-Hertogenbosch en toonde al vroeg een uitzonderlijk tekentalent. Na zijn opleiding aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam won hij in 1904 de Prix de Rome, waarmee hij naar Parijs reisde. Daar raakte hij diep onder de indruk van het werk van de Franse fauvisten, zoals Matisse en Derain. Hun felle kleuren en vrije penseelvoering zouden zijn stijl blijvend beïnvloeden. Terug in Nederland werd Sluijters aanvankelijk bekritiseerd om zijn experimentele kleurgebruik en gedurfde composities, maar al snel groeide zijn reputatie als baanbrekend kunstenaar. Zijn luministische werken, waarin licht en kleur bijna tastbaar worden, behoren tot de hoogtepunten van de Nederlandse schilderkunst. Later ontwikkelde hij een expressionistische stijl, met krachtige lijnen en emotionele intensiteit. Naast zijn vernieuwende werk maakte Sluijters ook portretten, naakten en stadsgezichten. Zijn portretten van bekende tijdgenoten tonen zijn vermogen om karakter en sfeer met kleur en penseel vast te leggen. Jan Sluijters sr. bleef tot op hoge leeftijd actief als schilder en beïnvloedde vele jongere kunstenaars. Zijn werk vormt, samen met dat van Gestel en Mondriaan, de kern van de Nederlandse modernistische traditie. Vandaag de dag hangen zijn schilderijen in toonaangevende musea, waaronder het Stedelijk Museum Amsterdam en het Noordbrabants Museum, waar zijn levendige kleurgebruik en vernieuwingsdrang nog altijd bewondering oproepen.