Jan Voerman sr
Ijsselgezicht bij Hattem
Over het schilderij
Dit IJsselgezicht van Jan Voerman sr. (1857–1941) toont een weids rivierenlandschap onder een hoge, door wolken gedomineerde hemel, waarvoor de schilder als “IJsselschilder” uit Hattem grote bekendheid verwierf. De brede stroom loopt rustig door het beeld, terwijl aan de oevers lage wallen, keien en begroeiing zichtbaar zijn en in de verte een flatte, blauwige horizon met enkele schepen en boomgroepen opdoemt. Voerman schilderde zijn IJssellandschappen doorgaans in olieverf, met een transparante, bijna aquarelachtige toets die het licht in de wolken en de subtiele kleurschakeringen in water en lucht versterkt. In dit werk lijkt de bewolking langzaam open te breken, waardoor vlekken helderblauw door de wolkenmassa heen breken en een sfeer van opklarend weer en verstilde ruimte oproepen. Als boerenzoon uit Kampen, die zich ontwikkeld had tot een begenadigd landschapsschilder, vond Voerman in het uitzicht bij Hattem zijn levenslange motief: het samenspel van wolken, water en licht boven de rivier. Dit IJsselgezicht is een karakteristiek voorbeeld van zijn rustige, meditatieve benadering van het landschap, waarin de natuur niet spectaculair maar des te indrukwekkender wordt door haar stille, alledaagse grootsheid
Over de kunstenaar
Jan Voerman werd als boerenzoon in Kampen geboren, als tiende kind in een groot boerengezin. Zijn aanleg tot tekenen en schilderen openbaarde zich al toen hij nog heel jong was en al op zijn twaalfde kreeg hij teken- en schilderles. Na een opleiding aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam, waarvoor hij 1883 examen deed, woonde hij een tijdje in het voormalige atelier van Josef Israëls. Jan Voerman studeerde in de periode 1880-1881 ook aan de Antwerpse Academie. In deze Amsterdamse periode schilderde hij onder meer Jordaanse typen, joodse huistaferelen en stadsgezichten. Jan Voerman gaat vanaf het begin van de twintigste eeuw IJssellandschappen schilderen. Het leverde hem de titel ‘IJsselschilder’ op, een benaming die vandaag de dag nog steeds wordt gebruikt. Voerman schakelt vanaf dit moment ook over op olieverf. Zijn glorieuze periode van de IJssellandschappen is nu echt begonnen. Jan Voerman en zijn vriend Jan Verkade gingen in deze tijd regelmatig naar Kampen en Hattem om te schilderen. Hier ontstonden zijn eerste werken waarop landschappen met vee in beeld werden gebracht. Zijn schilderij ‘Vee in de weide’ werd bekroond met de Willink van Collen prijs. Jan Voerman trouwde in 1889 met Anna Verkade en het echtpaar besloot in Hattem te gaan wonen. De landelijke omgeving inspireerde Jan Voerman en geleidelijk nam hij afstand van zijn eerdere impressionistische werk en gaat hij schilderen met helderdere kleuren en in eenvoudiger vormen. Voerman bleef tot aan zijn dood in Hattem wonen. Wel werden rond 1935 zijn ogen te zwak om nog te kunnen schilderen. Zijn vrouw Anna, die heel zijn leven een grote steun voor hem was, overleed in 1939. Voerman zelf overleed twee jaar later, in 1941. Hij heeft een omvangrijk en groot oeuvre nagelaten.
