Dat kan mijn kleine zusje ook

Er was een tijd dat ik met opgetrokken wenkbrauwen door musea liep. Een wit doek met één rode streep. Een opgestapelde plastic stoel. Een bananenschil op de grond (die soms gewoon afval bleek, maar soms ook niet). Ik fluisterde het naar wie er naast me stond, soms hardop, soms alleen in mijn hoofd: “Dat kan mijn kleine zusje ook.”

En toen las ik het boek van Will Gompertz.

De titel trok me meteen – Dat kan mijn kleine zusje ook. Ja, precies, dát bedoel ik. Maar wat ik niet had verwacht, was dat het boek mijn blik op kunst volledig zou veranderen. Niet op een belerende manier, niet met moeilijke termen of stoffige theorieën. Gompertz schrijft alsof je samen met hem op een terras zit, biertje erbij, en hij begint te vertellen waarom dat gekke kunstwerk in dat museum daar tóch niet zomaar staat.

Hij neemt je mee terug in de tijd, naar toen kunst nog vooral netjes binnen de lijntjes bleef. Mooie landschappen, realistische portretten – alles herkenbaar. Maar toen kwamen er kunstenaars die zeiden: "Waarom moet kunst eruitzien als een foto? Wat als we laten zien hoe iets vóélt in plaats van hoe het eruitziet?" En zo begon het: met mensen als Monet, die het licht probeerden te vangen in een paar losse penseelstreken. Of Picasso, die een gezicht ontleedde in vlakken en hoeken omdat hij vond dat de wereld niet plat was.

Wat ik zo leuk vond aan het boek, is dat het geen saai lesje kunstgeschiedenis is. Het is een verhaal over rebellen, dromers en dwarsliggers. Over mensen die durfden te zeggen: “Ik doe het anders.” Zoals Marcel Duchamp, die een urinoir neerzette in een galerie. Belachelijk, toch? Maar ook briljant. Want hij stelde met één daad de hele kunstwereld een vraag: Wat ís kunst eigenlijk? En wie mag dat bepalen?

Langzaam begon het kwartje te vallen. Moderne kunst gaat vaak niet over hoe knap iets gemaakt is, maar over het idee erachter. Het is een gesprek, een uitdaging, een vraag die in verf, hout of licht is gegoten. En ja, soms ook gewoon een geintje. Maar wel eentje dat je aan het denken zet.

Na dit boek keek ik anders naar kunst. Ik hoefde het niet altijd mooi te vinden. Maar ik ging wél beter kijken, meer vragen stellen. En eerlijk is eerlijk: die bananenschil op de grond? Die kon ik ineens ook waarderen. Misschien niet als meesterwerk, maar wel als een grap met een knipoog naar onze drang om overal betekenis in te zoeken.

Dus als je ooit in een museum staat en denkt: “Dit kan mijn kleine zusje ook”… lees dan dit boek. Grote kans dat je kleine zusje inderdaad een kunstwerk maakt — als ze er maar een goed verhaal bij weet te vertellen.