Een Haven van Inspiratie: het Verhaal van Hotel Spaander

Het leuke van kunst is dat je er niet over uitgepraat raakt. Er valt zoveel over te vertellen, over de werken zelf, over de makers en ook over voor de kunst bijzondere plekken. Zo een bijzondere plek is bijvoorbeeld te vinden net ten noorden van Amsterdam: Hotel Spaander in Volendam.

Lang geleden, in het pittoreske Volendam, waar de lucht gevuld was met de geur van vers gevangen vis en de klanken van zingende zeemannen, stond een charmant hotel aan de haven: Hotel Spaander. Opgetrokken uit baksteen en voorzien van kleurrijke luifels, was dit niet zomaar een hotel; het was een magische plek waar dromen en creativiteit samenkwamen.

Interieur Hotel Spaander

In de late 19e eeuw arriveerden kunstenaars uit alle hoeken van Europa in Volendam, aangetrokken door het gouden licht dat over de wateren van het IJsselmeer danste. Ze vonden hun toevlucht in Hotel Spaander, waar ze hun kwasten, paletten en schetsboeken meebrachten, vastbesloten om de schoonheid van hun omgeving vast te leggen. Hun constante aanwezigheid gaf het hotel een levendige sfeer, doordrenkt met de energie van creativiteit.

Onder hen was Charles de Klerk, een dromerige schilder die gefascineerd was door de traditionele klederdracht van de lokale bewoners. Terwijl hij zijn penseel over het doek liet glijden, ving hij de sprankeling inde ogen van de vrouw in haar karakteristieke Volendamse outfit, haar glimlach een weerspiegeling van de warmte van de gemeenschap. Iedere avond, na een dag vol schilderen, kwam hij terug naar het hotel, waar het gelach van medekunstenaars en het aroma van heerlijk bereid eten hem verwelkomde.

Hermanus H. Koekkoek, een andere gevierde kunstenaar, vond ook zijn weg naar het hotel. Geïnspireerd door de serene schoonheid van het IJsselmeer, zette hij zijn ideeën om in meesterwerken die de tijd trotseerden. Hij voelde de rust van de natuur om hem heen, en het hotel bood hem de perfecte uitvalsbasis om te creëren. De muren van Spaander begonnen langzaam de verhalen van deze kunstenaars op te nemen, elk schilderij een venster naar hun ziel.

Met verloop van tijd werd Hotel Spaander meer dan slechts een verblijfplaats; het werd een verzamelpunt voor kunstenaars, schrijvers en dromers. De lobby was vaak gevuld met het gelach van vrienden die hun laatste creaties bespraken, terwijl anderen stilletjes hun schetsen maakten, de sfeer van de haven en de warmte van de mensen om hen heen opvingen. Elk schilderij dat aan de wanden hing, vertelde een verhaal van vreugde, verdriet en inspiratie.

Telkens als een nieuwe groep kunstenaars het hotel betrad, voegden ze hun unieke kleuren en verhalen toe aan de al rijke verzameling van Hotel Spaander. Hun invloed en creaties zouden niet alleen Volendam, maar ook de bredere kunstwereld inspireren.

Vandaag de dag blijft Hotel Spaander een eerbetoon aan deze creatieve historie. Gasten kunnen door de hallen wandelen, genieten van de prachtige kunstwerken en zich laten inspireren door de verhalen van de kunstenaars die voor hen kwamen. Met elke veeg van een penseel en elke klank van gelach blijft de geest van creativiteit in de muren van dit legendarische hotel leven.

En zo, aan de haven van Volendam, blijft Hotel Spaander een haven van inspiratie, waar de dromen van velen zijn samengevoegd in een prachtig tableau van kunst en cultuur.

Als u meer wilt weten over deze bijzondere kunstenaarskolonie, raden wij u van harte aan het boek “De ontdekking van Holland” door Jan Brokken te lezen. Hierin staan talloze interessante verhalen. Het is in 2024 verschenen.

De ontdekking van Holland

Leendert Spaander

Leendert Spaander was de grote man achter dit hotel. Spaander werd in 1855 in Nieuwendam geboren. Hij was geïnteresseerd in kunst en probeerde kunstenaars uit binnen- en buitenland voor een verblijf naar Volendam te krijgen. Om hun verblijf ook productief te maken liet hij aan de achterzijde van het hotel atelierwoningen bouwen. In de loop der tijd verzamelde hij van de kunstenaars die in zijn hotel verbleven een omvangrijk oeuvre aan kunstwerken.Werk dat zij hem schonken als dank of als betaling voor hun verblijf.

Leendert Spaander door George Clausen

Bovendien trouwden drie van zijn zeven dochters met kunstschilders. Ook zijn schoonzonen Augustin Hanicotte, Georg Hering en Wilm Wouters zorgden voor de uitbreiding van zijn collectie. Zijn dochter Aaltje, die zijn zaak zou voortzetten, breidde de door hem opgebouwde verzameling verder uit. De omvangrijke collectie van 1400 kunstwerken bevindt zich nog steeds in het door hem gestichte hotel Spaander, dat inmiddels is aangesloten bij hotelketen Best Western.

De kunstenaars

Onder de bijna 1,800 kunstenaars die hotel Spaander bezocht hebben, zaten grote namen. Om slechts een beperkte opsomming te geven van de kunstenaars, die kortere of langere tijd in Volendam verbleven en kunst afgeleverd hebben, die nu nog wereldwijd te zien is: Pissaro, Renoir, pointillist Signac (door Theo Van Rysselberghe geschilderd in zijn boot), de cartoonachtige schilder Tom Browne, de Russische Patanen, de Japanner Kokei Kobayashi, de Duitser Hans von Bartels en de belg Henry van de Velde (die als eerste collega de gehele verzameling van Van Gogh bij zijn schoonzus in Bussum aanschouwde). Doeken van Corrie Boellaard, van Volendamse vrouwen die nettenboeten en zeilen herstellen, hingen op de Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898 in Den Haag. Werk van de Amerikaanse Elizabeth Nourse, na haar doodbetiteld als de ‘eerste grote Amerikaanse schilderes’, hangen nu nog in Amerikaanse musea en in Parijs

Sommigen schilders bleven een paar weken, anderen keerden vaker terug of bleven er tot zeventien jaar lang. Ivar Kamke uit Stockholm, op een foto staat hij te schilderen aan de kade, vestigde zich er vanaf 1906 drie jaar lang. Later zou hij de opdracht krijgen Mussolini te schilderen. Augustine Hanicotte, die het indrukwekkende Begrafenis van een visser in 1911 schilderde en die geliefd was onder de kinderen, kreeg de bijnaam Annie Kot. Van de Nederlandse schilders portretteerde Willy Sluiter inwoonster Hille Butter op kleurige wijze en de Noorse schilder Thaulow, die getrouwd was met de zus van Gauguin’s echtgenote, kwam in zijn twoseater naar Volendam rijden. Hij vond het licht nergens mooier in het water weerspiegelen en gaf dat op kunstige wijzeweer.

Henri Houben - haven Volendam