Johan Dijkstra
Zomers dorpsgezicht van Midwolde (Groningen)
Over het schilderij
Het doek spat van de kleur, in de kenmerkende stijl van Johan Dijkstra: expressief, levendig en vol noordelijk licht. Op de voorgrond slingert een zanderige dorpsweg zich zacht door het landschap, stoffig en zonovergoten, met losse penseelstreken die de warmte van de zomerdag voelbaar maken. De weg leidt het oog naar een spitse kerktoren in de verte, die scherp afsteekt tegen een felblauwe lucht, haast elektrisch van intensiteit. Langs de weg staan lage huizen met de typische rode dakpannen die fel contrasteren met de helderblauwe hemel. De gevels vangen het zonlicht in gele en okerachtige tinten, alsof de huizen zelf gloeien. Her en der staan forse bomen in volle bloei, hun bladerdek neergezet in diepe groenen en vibrerende groengele toetsen, als een levend kader rond de verstilde scène. Er is geen mens te zien, maar alles ademt aanwezigheid: de warmte op het zand, het ruisen van bladeren, het zachte schaduwspel van de bomen. Het werk ademt een diepe, verstilde zomerse rust — een momentopname van een tijdloos Gronings dorp, vastgelegd met hartstocht en kleur. Zoals in veel van Dijkstra’s dorpsgezichten herken je de liefde voor zijn geboortestreek en het spel tussen traditie en expressieve verbeelding. De compositie is evenwichtig, maar nooit statisch — een levend schilderij waarin licht, kleur en vorm samen een ode brengen aan het Groningse land. Het hier afgebeelde dorp is Midwolde dat ten Zuidoosten van de stad Groningen ligt. Dit dorp is o.a. bekend van de bijzondere laat-middeleeuwse kerktoren.
Over de kunstenaar
Johan Dijkstra was een belangrijk Nederlands expressionist. Hij woonde en wekte in Groningen waar hij samen met onder andere Jan Wiegers en Jan Altink oprichter was van de Groninger Ploeg, een bekend schildergezelschap. Hij had grote liefde voor het Groningse landschap. Vanaf 1920 experimenteerde Johan Dijkstra meer met kleur. Hij schilderde een periode in een pointillistische stijl en werd ook sterk beïnvloed door het werk van Vincent van Gogh. Hij reisde veel door het Groninger land en legde het landschap met oogstende boeren vast, maar ook de eeuwenoude kerkjes in de dorpjes. Omstreeks 1925 begon Johan Dijkstra expressionistisch te schilderen, een stijl die Jan Wiegers via zijn contacten met de Duitse expressionist Kirchner in Groningen introduceerde. Dijkstra werkte veel met wasverf, waarbij olieverf werd gemengd met wasbenzine. De verdunde verf droogde snel waardoor ‘laag op laag’ vlot konden worden aangebracht. Ook bleven de kleuren fel, waardoor vernissen overbodig was geworden en de werken een bijzondere matte uitstraling kregen. De werken uit deze jaren, met zijn felle kleuren en vereenvoudigde vormen, tonen Johan Dijkstra’s ontzag voor de Duitse schilders van de Brücke en de Noorse schilder Edvard Munch. Dijkstra zag het Groningse platteland als één zinderende kleurexplosie. Zelfs een modderige landweg met regenplassen schilderde hij in de meest uitbundige tinten paars, oranje, blauw en roze. Na 1930 is zijn meest heftige expressionisme voorbij en gaat Johan Dijkstra werken in een behoudendere stijl die het best kan worden omschreven als ‘verhevigd impressionisme’. Na 1940 zijn geen sporen meer te vinden van het modernisme uit de twintiger jaren.
Meer van deze kunstenaar
Johan Dijkstra
Levendig dorpsgezicht
Johan Dijkstra
Zomers landschap
Johan Dijkstra
Mediterrane binnenplaats
Johan Dijkstra
Paardenmarkt te Zuidlaren
Johan Dijkstra
Gezicht op het strand bij Lago d'Orta (Italië)
Johan Dijkstra
Boerenerf
Johan Dijkstra
Garnwerd
Johan Dijkstra
Park Groningen
Johan Dijkstra
Gezicht op Niehove
Johan Dijkstra
Toscane