Willem van Althuis
Zonder titel (nummer 032)
Over het schilderij
Willem van Althuis schilderde in het eerste gedeelte van zijn carriere figuratief, een beetje magisch realistisch. Op een gegeven moment kiest hij voor zijn eigen realisme. Als geen ander geeft hij de sfeer van het Friese landschap weer. Zo groot, zo machtig. Mist. Natte kou. Maar ook de schitterend blauwe lucht boven de zomerse zee. 1976 is een mijlpaal, want vanaf dat moment stopt van Althuis met zijn werk als stratenmaker en kan hij zich helemaal aan de kunst wijden. De composities worden dan helderder, het kleurgebruik spannender. Hij maakt nog steeds figuratief werk, maar dat wordt leger en stiller. Hoe abstracter zijn schilderijen worden, hoe beter zijn talent tot uitdrukking komt. De horizon speelt in zijn landschappen een grote rol maar naarmate hij abstracter gaat werken en er geen horizon meer te bespeuren valt, schildert hij met diagonalen, elipsen en andere patronen. Ze hebben nog wel iets mistigs, die vormen. Van dichtbij merk je ze niet op, maar van een afstand maken ze zich uit het blauw of grijs los. De overgangen zijn waarneembaar, maar niet aan te wijzen. Het zijn werken in subtiel opgebouwde grijzen en blauwen. Je moet het in het echt zien, op een foto is het effect bijna niet te vatten. Vergeet dat Friesland maar, daar ging het hem helemaal niet om, zei hij later, maar om ‘innerlijke landschappen’, ‘een eigen soort religie’, en niet dat van zijn ouders. Uiteindelijk lag zijn eigen ‘religie’ toch wel dichtbij huis. Want als buitenkind, ‘veel in het veld’, had Van Althuis altijd al oog gehad voor wolken, land, water, mist en nevels. En die grootsheid maakte hem stil en bescheiden: ‘Men is een miniem deeltje van iets groots dat door de eeuwen heen zijn weg baant’. Zijn late schilderijen geven ‘de dampkring in totale rust’ weer. De vrijheid van ‘harmonie, eenheid, rust en ruimte’ was binnen zijn bereik gekomen. ‘Het werk is mij en ik ben het werk’ kon hij uiteindelijk aan zijn vriend K. Schippers schrijven. En eenmaal zo ver, speelde hij nog subtieler en complexer met licht. Licht dat niet langer aan verf doet denken, maar aan dampkring, oneindigheid, eeuwigheid. Weinig houvast, maar voor de goede verstaander veelomvattend. Net als andere schilders werd van Althuis steeds beter in het weglaten om tot de kern te komen. Dit late werk, uit 1990, is zo’n werk dat ‘harmonie, eenheid, rust en ruimte’ uitstraalt. Een hypnotiserend werk. Op de derde foto ziet u Willem van Althuis met op de achtergrond dit werk. We nodigen u graag uit om het in het echt te komen bewonderen.
Over de kunstenaar
Willem van Althuis was autodidact. Al vroeg zocht hij compensatie voor het harde materiële bestaan als straatmaker in literatuur, filosofie en tekenen. Aangemoedigd door Thom Mercuur, conservator, galeriehouder, oprichter en eerste directeur van het museum Belvédère in Oranjewoud bij Heerenveen, begon hij de geschiedenis van de moderne schilderkunst (met name Kandinsky en Klee) te bestuderen en verdiepte hij zich in de technieken van de oude Hollandse meesters. Op 37 jarige leeftijd begon hij zelf te schilderen. Uiteindelijk vond hij een eigen uitdrukkingsvorm die hem, aanvankelijk in kleine kring, maar later in bredere kring veel bewondering opleverde. Zijn werk is op verschillende tentoonstellingen te zien geweest, zoals het Stedelijk Museum te Amsterdam, het Fries Museum te Leeuwarden, Kunstruimte Gemeente Heerenveen, Institut Néerlandais te Parijs en Museum Belvédère te Oranjewoud. Ook zijn er een aantal TV-uitzendingen geweest, zoals het NOS-programma Beeldspraak: Willem van Althuis en de kleur, een film van K. Schippers en J. Severijn (1976), Openbaar Kunstbezit: Het landschap in de kunst (1986) en de TV-uitzendingen in verband met de opening van het Museum Belvédère te Oranjewoud en de eerste tentoonstelling in dit museum van Willem van Althuis (2004-2005). Het werk van Willem van Althuis maakt ook deel uit van de vaste collectie van Museum Belvédère. Veel van het werk van Willem van Althuis is in het bezit van particulieren, maar ook zijn er werken aangekocht door het Stedelijk Museum te Amsterdam, PTT Den Haag, de Provincie Friesland, het Fries Museum te Leeuwarden en de Gemeente Heerenveen. Kort na de oprichting van de stichting (8 juni 2005) overleed Willem van Althuis op 9 oktober 2005. Bron: Stichting Willem Althuis
